I. Giriş

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), çalışanların sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmalarını temin etmeyi ve iş kaynaklı kaza ve hastalıkları önlemeyi amaçlayan temel bir disiplindir . Her ne kadar ofis ortamları ilk bakışta düşük riskli olarak algılansa da, güncel yasal düzenlemeler bu tür işyerlerinde de potansiyel tehlikelerin varlığını kabul etmekte ve İSG önlemlerinin alınmasını zorunlu kılmaktadır . Türkiye'de İSG, sadece bir öneri olmanın ötesinde, başta 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu olmak üzere çeşitli yasal düzenlemelerle belirlenmiş bir zorunluluktur . Bu yasal çerçeveye uyum sağlamak, işverenlerin hem yasal sorumluluklarını yerine getirmelerini hem de çalışanlarının refahını ve verimliliğini artırmalarını sağlar . İSG yükümlülüklerine riayet etmek, olası iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucu ortaya çıkabilecek cezai ve hukuki sorumluluklardan kaçınmanın yanı sıra, çalışanların motivasyonunu yükseltir, iş gücü kaybını azaltır ve firmanın itibarını olumlu yönde etkiler. İşverenlerin çalışanlarına karşı olan özen borcunun bir gereği olarak, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sunmak, her işletme için vazgeçilmez bir unsurdur .  

II. Türkiye'deki İSG Yükümlülüklerinin Yasal Çerçevesi

Türkiye'deki iş sağlığı ve güvenliği konusundaki temel yasal düzenleme, 20 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'dur . Bu kanunun temel amacı, tüm işyerlerinde çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlamak ve iş kazaları ile meslek hastalıklarını önlemektir . Kanunun kapsamı oldukça geniştir ve kamu ile özel sektördeki tüm işyerlerini, avukatlık büroları da dahil olmak üzere, eşit şekilde etkilemektedir . 6331 Sayılı Kanun'un temel prensipleri arasında işverenlerin çalışanların sağlığını ve güvenliğini sağlama genel yükümlülüğü, risklerin önlenmesi, çalışanlara eğitim ve bilgi verilmesi, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması ve risk değerlendirmesi yapılması yer almaktadır . Ayrıca, kanun hem işverenlere hem de çalışanlara birtakım görev ve sorumluluklar yükleyerek ortak bir sorumluluk anlayışını benimsemektedir . Bu kanunun yanı sıra, İSG alanında çeşitli yönetmelik ve tebliğler de bulunmaktadır. Bu ikincil mevzuat, 6331 Sayılı Kanun'da belirtilen genel prensipleri daha detaylı bir şekilde açıklamakta ve belirli sektörler veya risk türleri için özel gereklilikler ortaya koymaktadır. Bu nedenle, avukatlık bürolarının İSG yükümlülüklerini tam olarak anlayabilmesi için hem 6331 Sayılı Kanunu'nu hem de ilgili diğer mevzuatı dikkate almaları gerekmektedir.  

III. Avukatlık Büroları İçin Özel İSG Yükümlülükleri

Avukatlık büroları da işveren sıfatıyla, çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu kapsamda yerine getirmeleri gereken çeşitli özel yükümlülükler bulunmaktadır.

• Risk Değerlendirmesi: İşverenlerin ilk ve en önemli adımlarından biri, işyerinde mevcut veya potansiyel tehlikeleri belirlemek ve bu tehlikelerden kaynaklanabilecek riskleri değerlendirmektir . Avukatlık büroları gibi ofis ortamlarında karşılaşılabilecek riskler arasında ergonomik riskler (uzun süreli bilgisayar kullanımı, yanlış oturuş pozisyonları ), elektrik tehlikeleri (hatalı kablolamalar, aşırı yüklenmiş prizler ), yangın tehlikesi (yangın söndürücülerin eksikliği veya erişilemezliği, kaçış yollarının belirsizliği ), düşme ve takılma riskleri (dağınık kablolar, ıslak zeminler ) sayılabilir. Bu risklerin belirlenmesi ve olası etkilerinin analiz edilmesi, alınacak önleyici tedbirlerin planlanması açısından kritik öneme sahiptir .  

• İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Görevlendirme: İşverenler, çalışan sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına göre bir iş güvenliği uzmanı ve bir işyeri hekimi görevlendirmekle yükümlüdür . Avukatlık büroları genellikle "az tehlikeli" işyeri sınıfında yer almaktadır . Ancak, 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek olan yeni düzenlemeyle birlikte, çalışan sayısı ne olursa olsun (tek çalışanı olan işyerleri dahil), tüm işyerleri sürekli İSG hizmeti almak ve dolayısıyla bir iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi ile çalışmak zorunda olacaktır . Bu düzenleme, daha önce 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için getirilen bazı muafiyetleri ortadan kaldırmaktadır . Geçmişte, bu tür işyerlerinde işveren veya işveren vekili belirli bir eğitimi tamamlayarak bazı İSG hizmetlerini yürütebiliyordu . Ancak, 2025 itibarıyla bu durum değişmekte ve profesyonel destek zorunlu hale gelmektedir .  

• Çalışanların İSG Eğitimleri: İşverenlerin bir diğer önemli yükümlülüğü, tüm çalışanlarına düzenli olarak iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri vermektir . Bu eğitimler, genel İSG prensiplerini, işyerine özgü riskleri, acil durum prosedürlerini ve güvenli çalışma yöntemlerini kapsamalıdır . Çalışanların işe başlamasıyla birlikte en kısa sürede bu eğitimlerin verilmesi ve belirli aralıklarla tekrarlanması gerekmektedir . Verilen eğitimlerin kayıtları (katılım tutanakları ve sertifikalar gibi) düzenli olarak tutulmalıdır . Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusundaki bilinç düzeyini artırmak ve olası tehlikelere karşı hazırlıklı olmalarını sağlamak bu eğitimlerin temel amacıdır.  

• Çalışanların Sağlık Gözetimi: İşverenler, çalışanlarının işe girişlerinde ve belirli periyotlarla sağlık muayenelerini yaptırmakla yükümlüdür . Her ne kadar avukatlık büroları düşük riskli olarak kabul edilse de, uzun süreli ekran kullanımı gibi faktörler belirli sağlık sorunlarına yol açabileceği için bu tür muayeneler önem taşımaktadır . Çalışanlar sağlık gözetimi konusunda bilgilendirilmeli ve onayları alınmalıdır . Ayrıca, çalışanların kişisel sağlık dosyaları işten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle saklanmalıdır . Sağlık gözetimi, çalışanların sağlığını korumak ve iş kaynaklı olası sağlık sorunlarını erken teşhis etmek için önemli bir uygulamadır.  

• Acil Durum Planları ve Prosedürleri: Her işyerinde olduğu gibi avukatlık bürolarında da yangın, deprem veya tıbbi acil durumlar gibi olaylara karşı acil durum planları hazırlanmalı ve prosedürler oluşturulmalıdır . Bu planlar, tahliye yollarını, yangınla mücadele yöntemlerini ve ilk yardım uygulamalarını içermelidir . Çalışanlar bu prosedürler hakkında bilgilendirilmeli ve düzenli olarak tatbikatlar yapılmalıdır . Acil durum ekipmanlarının (yangın söndürücüler, ilk yardım çantaları vb.) kolayca erişilebilir yerlerde bulundurulması da gereklidir.  

• Ofis Ortamında İş Güvenliği Önlemleri: Avukatlık bürolarında, ofis ortamına özgü bir dizi iş güvenliği önlemi alınması gerekmektedir . Bunlar arasında çalışma alanlarının temiz ve düzenli tutulması, ergonomik çalışma koşullarının sağlanması (uygun sandalye ve masa yüksekliği, doğru monitör yerleşimi, klavye ve fare pozisyonu ), elektrikli ekipmanların güvenli kullanımı (kaçak akım röleleri, topraklama, kabloların düzenli olması ), yeterli aydınlatma ve havalandırma sağlanması , ilk yardım malzemelerinin bulundurulması ve eğitimli personelin olması , yangın güvenliği önlemlerinin alınması (yangın söndürücüler, duman dedektörleri, yangın çıkış işaretleri ) ve ofis ekipmanlarının (makas, zımba vb.) güvenli bir şekilde kullanılması yer alır .  

• Kaza Kayıt ve Bildirimi: İşyerinde meydana gelen tüm iş kazaları ve ramak kala olaylar kayıt altına alınmalı ve gerekli durumlarda ilgili mercilere bildirilmelidir . Ayrıca, İSG faaliyetlerine, risk değerlendirmelerine, eğitimlere ve sağlık gözetimine ilişkin kayıtlar da düzenli olarak tutulmalıdır . Bu kayıtlar, olası kazaların nedenlerini analiz etmek ve gelecekte benzer olayların yaşanmasını önlemek için önemli bir araçtır.  

IV. Neden Avukatlık Büroları İçin İSG Önemli?

Avukatlık büroları için İSG sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda çalışanların sağlığını ve firmanın başarısını doğrudan etkileyen önemli bir faktördür. İSG düzenlemelerine uyum sağlamak, öncelikle yasal cezaların ve idari para cezalarının önüne geçilmesini sağlar . Ayrıca, iş kazaları veya meslek hastalıkları sonucu ortaya çıkabilecek hukuki sorumluluklar da bertaraf edilmiş olur . Güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı, çalışanların motivasyonunu ve iş memnuniyetini artırarak verimliliğin yükselmesine katkıda bulunur . Çalışanların kendilerini güvende hissetmeleri, işe bağlılıklarını artırır ve iş gücü kaybını azaltır . İşverenlerin çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini koruma konusundaki etik sorumluluğu da göz ardı edilmemelidir . İSG'ye verilen önem, firmanın müşteriler, potansiyel çalışanlar ve genel olarak kamuoyu nezdindeki itibarını da olumlu yönde etkiler. Günümüzde, kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının bir parçası olarak, çalışan sağlığına ve güvenliğine yatırım yapmak, firmanın rekabet avantajını artırabilir.  

V. Sonuç

Avukatlık büroları, Türkiye'deki İş Sağlığı ve Güvenliği mevzuatı kapsamında bir dizi önemli yükümlülüğe sahiptir. Risk değerlendirmesi yapmaktan, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmeye, çalışanlara İSG eğitimi vermekten acil durum planları hazırlamaya kadar pek çok konuda titizlikle hareket etmeleri gerekmektedir. Özellikle 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni düzenleme ile birlikte, tüm avukatlık bürolarının sürekli İSG hizmeti alma zorunluluğu, bu konuya verilen önemi bir kez daha gözler önüne sermektedir. Proaktif bir yaklaşımla İSG yükümlülüklerini yerine getirmek, hem çalışanların sağlığını ve güvenliğini koruyacak hem de firmanın başarısı ve itibarı için önemli katkılar sağlayacaktır.

VI. Hukukisg.com Nedir?

Hukukisg.com, Türkiye'de avukatlık bürolarının ve diğer işletmelerin İş Sağlığı ve Güvenliği konusundaki tüm ihtiyaçlarına yönelik uzman çözümler sunan lider bir platformdur. Alanında deneyimli profesyonellerden oluşan ekibimiz, avukatlık bürolarının özel gereksinimlerini dikkate alarak risk değerlendirmesi, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme, İSG eğitimleri, acil durum planları hazırlama ve diğer tüm İSG danışmanlık hizmetlerini yüksek kalitede sunmaktadır. Hukukisg.com olarak amacımız, avukatlık bürolarının yasal yükümlülüklerini eksiksiz bir şekilde yerine getirmelerine yardımcı olmak ve çalışanları için güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturmalarını sağlamaktır. Daha fazla bilgi almak ve hukukisg.com'un sunduğu hizmetleri keşfetmek için lütfen bizimle iletişime geçin.

Tablo 1: Çalışan Sayısına Göre Avukatlık Büroları İçin Temel İSG Yükümlülükleri