HİZMET DETAYLARI

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti kapsamında

a) Rehberlik

• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek

• İşyerinde meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, çalışana, ekipmana veya

işyerine zarara verme potansiyeli olana olayların nedenlerini araştırmak ve işverene önerilerde bulunmak

• Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenleyerek işverenin onayına sunmak ve

uygulanmasını kontrol etmek

İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi gözetiminde şirketinize sunulacak olup,

iş sağlığı ve güvenliği uzmanları;

• Düzeltici ve önleyici faaliyetler

• Eğitimler

• Risk analizi - Acil eylem planı takibi

• Saha denetimi

• Yeni personellerin giriş evraklarının düzenlenmesi

• Mevzuat kapsamında ki diğer yükümlülüklerin takibi

gibi birçok konuda destek olacaktır.

b) Risk değerlendirmesi

• İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılması amacıyla risk değerlendirme ekibi

kurarak ilgili çalışanların uygulamaya katılmasını sağlayarak risk değerlendirmesi çalışması yapmak

• Risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene

önerilerde bulunmak ve takibini yapmak

c) Çalışma ortamı gözetimi

* İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım kontrol ve ölçümleri

planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek

* Personelin iş sağlığı güvenliği kurallarına uyumunu gözetmek ve uygun kişisel koruyucuların kullanılmasını

sağlamak

ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt

* İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma yaparak

işverenin onayına sunmak ve eğitimleri düzenlemek ve kontrol etmek

* İşe alınan personelin gerekli belgelerinin ( zimmet, kişisel koruyucu kullanma taahhütnamesi vb…)

düzenlenmesi

e) Sağlık gözetimi

* Çalışanların işe giriş muayenelerini yaparak çalışabileceklerinin düzenlenmesi, hijyen eğitimlerinin

verilmesi, çalışanların muayenelerin yapılarak reçetelerinin yazılması

Hukuk Bürolarında İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları: Yasal Yükümlülükler, Uygulama Yolları ve Temel Esaslar

Giriş: Hukuk Bürolarında İş Sağlığı ve Güvenliğinin Yasal Zemini ve Önemi

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG), genel olarak tüm işyerlerinde çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumayı amaçlayan yasal düzenlemeler ve uygulamaları ifade etmektedir. Geleneksel olarak düşük riskli olarak kabul edilen hukuk büroları da dahil olmak üzere, tüm işyerlerinde İSG'nin önemi giderek artmaktadır. Yasal yükümlülüklerin yanı sıra, uygun İSG uygulamalarının benimsenmesi, çalışanların refahını artırmakta, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemekte ve sonuç olarak verimliliği olumlu yönde etkilemektedir. Türkiye'de, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki temel yasal çerçeve, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile çizilmiştir . Bu kanun, işverenlerin ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenleyerek, güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturmayı hedeflemektedir . 1 Ocak 2025 itibarıyla, 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan hukuk büroları için İSG hizmetlerinin sağlanması zorunlu hale gelmiştir . Bu durum, hukuk bürolarının İSG konusuna daha fazla önem vermesini ve gerekli önlemleri almasını gerektirmektedir. İşyerlerinde potansiyel tehlikelerin belirlenmesi ve risklerin değerlendirilmesi, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının temelini oluşturmaktadır . 6331 Sayılı Kanun'un temel amaçlarından biri de mesleki risklerin önlenmesi, çalışanların eğitilmesi ve bilgilendirilmesi yoluyla bu hedefe ulaşmaktır .  

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Hukuk Bürolarına Etkileri: Temel prensipler ve hukuk büroları açısından geçerli maddeler.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Türkiye'deki iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temelini oluşturmaktadır . Kanunun birinci maddesi, amacını işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi olarak belirtmektedir . Kanunun kapsamı oldukça geniştir ve kamu ve özel sektöre ait tüm işyerlerini, işverenlerini ve çalışanlarını (çırak ve stajyerler dahil) faaliyet konularına bakılmaksızın kapsamaktadır . Bu geniş kapsam, idari işlerin yürütüldüğü hukuk bürolarının da bu kanuna tabi olduğu anlamına gelmektedir . İşverenlerin genel yükümlülükleri, kanunun 4. maddesinde detaylı bir şekilde açıklanmaktadır. Buna göre işverenler, mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbiri almak, organizasyonu yapmak, gerekli araç ve gereçleri sağlamak ve sağlık ve güvenlik tedbirlerini değişen şartlara uygun hale getirmekle yükümlüdür . Risklerden korunma ilkeleri ise kanunun 5. maddesinde belirtilmekte olup, risklerden kaçınmak, kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek ve risklerle kaynağında mücadele etmek gibi temel prensipler bu maddede yer almaktadır . Avrupa Birliği yönergeleriyle uyumu amaçlayan bu kanun , iş sağlığı ve güvenliği konusunda uluslararası standartlara ulaşmayı hedeflemektedir. İşveren vekilleri de kanun uygulaması bakımından işveren sayılmakta ve aynı sorumlulukları taşımaktadır . Kanunun 6. maddesi, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için işverenlerin yükümlülüklerini düzenlemektedir . Bu kapsamda, çalışan sayısı ve işyerinin tehlike sınıfı dikkate alınarak iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme zorunluluğu bulunmaktadır. Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda ise idari, hukuki ve cezai sorumluluklar söz konusu olabilmektedir .  

Hukuk Bürolarının İşyeri Tehlike Sınıfı ve İSG Yükümlülükleri: "Az tehlikeli" sınıflandırmasının anlamı ve sonuçları.

İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı'na göre, hukuk büroları genellikle "az tehlikeli" işyeri sınıfında yer almaktadır. İşyeri tehlike sınıfları, işin niteliği, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ve çalışma ortamı gibi faktörler dikkate alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan tebliğ ile belirlenmektedir . "Az tehlikeli" sınıflandırması, büro hizmetleri, gıda ve perakende alışveriş gibi iş sağlığı ve güvenliği risklerinin daha düşük olduğu sektörleri kapsamaktadır. Bu sınıflandırma, hukuk bürolarının İSG yükümlülüklerini diğer tehlike sınıflarına göre daha hafifletilmiş olsa da, tamamen ortadan kaldırmamaktadır. Özellikle, 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla başlamıştır . Geçmişte bu zorunluluğun yürürlüğe girmesi için çeşitli ertelemeler yaşanmış olsa da , 2025 yılı itibarıyla bu erteleme süreci sona ermiştir. Ancak, bazı durumlarda, özellikle sanal ofis veya büro yönetimi gibi hizmetlerin sunulduğu işyerlerinin tehlike sınıflandırmasında değişiklikler olabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır . Bu nedenle, hukuk bürolarının kendi faaliyet alanlarına uygun NACE kodunu kontrol ederek doğru tehlike sınıfında yer aldıklarından emin olmaları önemlidir.  

2025 İtibarıyla Hukuk Bürolarında İSG Hizmeti Zorunluluğu: Kapsam, istisnalar ve yasal dayanaklar.

1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla, 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan tüm hukuk büroları, İş Sağlığı ve Güvenliği hizmeti alma zorunluluğu ile karşı karşıyadır . Bu zorunluluk, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 6. maddesi ve ilgili mevzuat hükümlerine dayanmaktadır . Ancak, yanında herhangi bir çalışanı bulunmayan, tek başına avukatlık yapanlar bu zorunluluktan muaf tutulmaktadır . Çalışan sayısının sadece bir kişi dahi olması durumunda, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü doğmaktadır . Bu yasal düzenlemenin amacı, çalışanların işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamaktır . Yükümlülüğün yerine getirilmemesi durumunda, 2025 yılı itibarıyla ciddi idari para cezaları uygulanabilecektir . Daha önce 31 Aralık 2024 tarihine kadar bir erteleme söz konusu olsa da , 2025 yılı için herhangi bir erteleme yapılmamıştır. Bu nedenle, bu kapsamda yer alan hukuk bürolarının, yasal yükümlülüklerini yerine getirmek için gerekli adımları ivedilikle atmaları gerekmektedir.  

İSG Hizmetlerinin Sunulma Yolları:

Hukuk büroları, İSG hizmetlerini sağlamak için iki temel seçeneğe sahiptir: işveren veya işveren vekili tarafından yürütülmesi veya Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden (OSGB) hizmet alımı.

• İşveren veya İşveren Vekili Tarafından Yürütülmesi: Şartlar, eğitim gereksinimleri ve sınırları.

Küçük ölçekli, az tehlikeli sınıfta yer alan hukuk büroları için, belirli şartları taşımaları halinde, işveren veya işveren vekili İSG hizmetlerini kendileri yürütebilirler. Bu seçenek genellikle 10'dan az çalışanı bulunan işyerleri için geçerlidir . İşveren veya işveren vekilinin bu görevi üstlenebilmesi için, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile işbirliği içinde Anadolu Üniversitesi tarafından sunulan "İşveren ve İşveren Vekili İçin İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri" e-Sertifika programına katılarak başarılı bir şekilde tamamlaması gerekmektedir . Başvurular genellikle online olarak yapılmakta olup, belirli başvuru tarihleri bulunmaktadır . Eğitim süresi yaklaşık 6 hafta sürmekte ve uzaktan öğretim yöntemiyle sunulmaktadır . Programı başarıyla tamamlayanlara "İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin Yürütümüne İlişkin İşveren veya İşveren Vekili Eğitimi Tamamlama Belgesi" düzenlenmektedir . Bu belgeye sahip işveren veya vekilleri, işe giriş ve periyodik muayeneler ile tetkikler hariç olmak üzere, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimine verilen görevleri yürütebilirler . Son düzenlemelere göre, bu belgeye sahip işverenler, toplam çalışan sayısı 50'den az olmak koşuluyla, aynı il sınırları içindeki birden fazla az tehlikeli işyerinin İSG hizmetlerini üstlenebilirken, işveren vekilleri ise tam süreli çalıştıkları tek bir işyerinde bu görevi yürütebilirler . Sağlık gözetimi (işe giriş ve periyodik muayeneler) gibi hizmetler ise kamu sağlık hizmet sunucuları veya aile hekimlerinden alınmaya devam edecektir . Bu seçenek, özellikle küçük ölçekli hukuk büroları için maliyet etkin bir çözüm sunabilir.  

• Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden (OSGB) Hizmet Alımı: OSGB seçimi, sunulan hizmetler ve avantajları.

Hukuk bürolarının İSG hizmetlerini sağlama konusunda bir diğer yaygın seçeneği ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinden (OSGB) hizmet almaktır. OSGB'ler, işyerlerine iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli hizmetlerini sunmak üzere kurulmuş özel kuruluşlardır. OSGB'ler genellikle risk değerlendirmesi, acil durum planlarının hazırlanması, çalışanların İSG eğitimleri, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi, sağlık gözetimi ve gerekli dokümantasyonun hazırlanması gibi geniş bir yelpazede hizmet sunmaktadır. OSGB'ler, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun çalışmalar yapmak ve uygulamaları takip etmek, iş kazaları ve meslek hastalıklarının nedenlerini araştırmak ve önleyici tedbirler almak gibi konularda işverenlere rehberlik ve danışmanlık yaparlar. OSGB seçimi yaparken, firmanın lisans ve sertifikasyonları, ilgili sektördeki deneyimi, sunduğu hizmetlerin kapsamı, referansları, maliyeti ve müşteri desteği gibi faktörlere dikkat etmek önemlidir. OSGB'lerden hizmet almanın avantajları arasında, işverenlerin İSG personeli istihdam etme yükümlülüğünden kurtulması, uzmanlığa erişim ve yasal süreçlere uyum konusunda destek sağlanması sayılabilir. Ayrıca, OSGB'ler sürekli olarak denetime tabi olduklarından, sundukları hizmetlerin kalitesi de güvence altındadır. Hukuk büroları, çalışan sayıları ve ihtiyaçlarına en uygun OSGB hizmet paketini seçerek yasal yükümlülüklerini etkili bir şekilde yerine getirebilirler.

Hukuk Büroları İçin Temel İSG Uygulamaları:

Hukuk bürolarının sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak ve yasal düzenlemelere uyum sağlamak için uygulaması gereken bazı temel İSG esasları bulunmaktadır.

• Risk Değerlendirmesi: Süreç, kontrol listeleri ve dikkat edilmesi gerekenler.

Risk değerlendirmesi, işyerinde var olan veya dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörlerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması sürecidir . Hukuk büroları da dahil olmak üzere tüm işyerleri için risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak yasal bir zorunluluktur . Risk değerlendirmesi, bir ekip tarafından yapılmalı ve işyerindeki tüm çalışanların katılımı sağlanmalıdır . İzmir Barosu'nun hazırladığı "Avukat Büroları Risk Değerlendirme Kontrol Listesi" , hukuk büroları için önemli bir rehber niteliğindedir. Bu kontrol listesi, genel güvenlik (zemin, aydınlatma, havalandırma), düzen, elektrik güvenliği, yangın güvenliği, ergonomi, gürültü, elle taşıma, ekranlı araçlarla çalışma, psikososyal etkenler, kaza ve hastalıklar ile eğitim ve bilgilendirme gibi çeşitli alanları kapsamaktadır . Risk değerlendirmesi raporu hazırlanırken, işyerinin unvanı, adresi, işverenin adı, değerlendirmeyi yapan kişilerin bilgileri, tespit edilen tehlikeler ve riskler, kullanılan yöntemler, analiz sonuçları, düzeltici ve önleyici tedbirler ile gerçekleştirilme tarihleri gibi bilgilerin yer alması gerekmektedir . Az tehlikeli sınıfta yer alan hukuk büroları için risk değerlendirmesi en geç altı yılda bir yenilenmelidir . İşyerinde herhangi bir değişiklik olması durumunda ise bu süre beklenmeksizin risk değerlendirmesi güncellenmelidir . Risk değerlendirmesi sürecinin düzenli olarak yapılması ve sonuçlarının takip edilmesi, işyerindeki potansiyel tehlikelerin erken tespit edilmesine ve gerekli önlemlerin alınmasına olanak tanır.  

• Acil Durum Planları: Hazırlanması ve uygulanması.

İşverenlerin bir diğer önemli yükümlülüğü, işyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlar için acil durum planları hazırlamak ve uygulamaktır . Acil durum planları, yangın, deprem, sel, patlama gibi öngörülemeyen olaylar karşısında çalışanların güvenliğini sağlamayı amaçlar. Bu planlar hazırlanırken, işyerinin özellikleri, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ve çevresel faktörler dikkate alınmalıdır . Acil durum planları, tahliye prosedürleri, ilk yardım uygulamaları, acil durum iletişim bilgileri ve görevlendirilmiş personelin sorumluluklarını içermelidir . Ayrıca, çalışanların acil durum planları hakkında bilgilendirilmesi ve düzenli olarak tatbikatlar yapılması gerekmektedir. İşyerinde acil durum telefon numaralarının (itfaiye, ambulans, polis vb.) görünür yerlere asılması da önemlidir . OSGB'ler, acil durum planlarının hazırlanması ve uygulanması konusunda hukuk bürolarına destek sağlayabilirler.  

• Eğitim ve Bilgilendirme: Çalışanların bilinçlendirilmesi.

İşverenler, çalışanlarını iş sağlığı ve güvenliği konularında bilgilendirmek ve eğitmekle yükümlüdürler . Eğitimler, işe başlamadan önce, iş değişikliğinde, yeni ekipman veya teknoloji kullanımında ve düzenli aralıklarla tekrarlanmalıdır . Eğitimler, genel İSG konularının yanı sıra, çalışanın yaptığı işe özgü riskler ve alınması gereken önlemleri de kapsamalıdır . Çalışanlara, risk değerlendirmesi sonuçları, acil durum prosedürleri, güvenli çalışma yöntemleri ve kişisel koruyucu donanım kullanımı gibi konularda bilgi verilmelidir . OSGB'ler, ilgili mevzuata uygun olarak İSG eğitimlerinin planlanması ve uygulanması konusunda işverenlere yardımcı olurlar. Çalışanların İSG konusunda bilinçlendirilmesi, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.  

Sonuç ve Öneriler: Hukuk bürolarının İSG süreçlerini etkin bir şekilde yönetmeleri için pratik adımlar ve tavsiyeler.

Hukuk büroları, 1 Ocak 2025 itibarıyla yürürlüğe giren İSG hizmeti sağlama zorunluluğu kapsamında, yasal yükümlülüklerini yerine getirmek ve çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini korumak için gerekli adımları atmalıdırlar. Küçük ölçekli bürolar için işveren veya vekilinin İSG eğitimi alarak bu hizmetleri kendilerinin yürütmesi maliyet etkin bir çözüm olabilirken, daha büyük bürolar veya kapsamlı bir destek arayanlar için OSGB'lerden hizmet almak daha uygun olabilir. Her iki durumda da, öncelikle işyerinde detaylı bir risk değerlendirmesi yapılması ve potansiyel tehlikelerin belirlenmesi gerekmektedir. İzmir Barosu'nun risk değerlendirme kontrol listesi gibi kaynaklardan yararlanmak bu süreçte faydalı olacaktır. Acil durum planlarının hazırlanması, çalışanların düzenli olarak İSG eğitimleri alması ve iş sağlığı ve güvenliği kültürünün oluşturulması da büyük önem taşımaktadır. İş hukuku alanında uzman avukatlar, hukuk bürolarına İSG mevzuatı ve uyumluluk süreçleri konusunda danışmanlık sağlayabilirler. Sonuç olarak, hukuk bürolarının İSG süreçlerini etkin bir şekilde yönetmeleri, hem yasal zorunlulukları yerine getirmelerini sağlayacak hem de daha sağlıklı ve verimli bir çalışma ortamı oluşturarak çalışan memnuniyetini artıracaktır.

Tablo 1: Hukuk Büroları İçin İSG Hizmeti Sağlama Seçenekleri ve Karşılaştırması

Tablo 2: İzmir Barosu Risk Değerlendirme Kontrol Listesi - Önemli Kontrol Alanları