Giriş: İSG Mevzuatındaki Son Değişikliklerin Önemi ve Avukatlara Etkisi

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Türkiye'de işyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturmayı ve mevcut güvenlik koşullarını iyileştirmeyi temel amaç olarak benimsemiştir . Bu kanun, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren çalışma hayatına çeşitli yeni kavramlar kazandırmış ve hem işverenlere hem de çalışanlara bir dizi yeni sorumluluk yüklemiştir . Kanunun çıkarılmasındaki en önemli motivasyonlardan biri, Türkiye'de geçmiş yıllarda yaşanan ve büyük can kayıplarına yol açan iş kazalarını önlemek ve bu tür olayları mümkün olan en alt seviyeye indirmektir .  

2025 yılı itibarıyla iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında önemli değişiklikler yürürlüğe girmiştir. Daha önce çeşitli tarihlerde ertelenmiş olan, 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu, 01.01.2025 tarihi itibarıyla başlamıştır . Bu yeni düzenleme, kamu kurumları da dahil olmak üzere, çalışan sayısı ne olursa olsun özel sektördeki tüm işyerlerini kapsamaktadır . Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın yaptığı duyurularla da bu zorunluluğun yürürlüğe girdiği ve önceki ertelemelerin sona erdiği teyit edilmiştir . Bu değişiklik, avukatlık büroları gibi genellikle az tehlikeli ve küçük ölçekli işletmeleri doğrudan etkilemektedir. Geçmişte bu yükümlülükten muaf tutulan birçok avukatlık bürosu, artık iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak mecburiyetinde kalacaktır. Mevzuatın geçmişteki ertelemeleri göz önüne alındığında , 2025 itibarıyla yürürlüğe giren bu zorunluluk, avukatlar için yeni ve kaçınılmaz bir yasal gereklilik anlamına gelmekte olup, uyum süreçlerinin ve potansiyel maliyetlerin değerlendirilmesini gerektirecektir. Mevzuatın kapsamının bu şekilde genişlemesi, genel olarak iş güvenliği standartlarının yükseltilmesi amacını taşımaktadır . Bu genişleme, sadece yasal bir zorunluluk olmanın ötesinde, çalışanların sağlığı ve güvenliğine verilen önemin arttığını göstermektedir ve avukatlık büroları da bu genel eğilimin bir parçası olarak değerlendirilmelidir.  

Avukatlık Bürolarının İSG Mevzuatı Kapsamındaki Yükümlülükleri

"İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği" uyarınca, avukatlık büroları genellikle az tehlikeli işyeri sınıfında değerlendirilmektedir . Avukatlık bürolarının bu sınıfta yer alması, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin kapsamını ve sıklığını etkileyebilmektedir. Ancak, 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe giren temel yükümlülükler, tehlike sınıfı ayrımı olmaksızın tüm işyerleri için geçerli hale gelmiştir.  

Bu bağlamda, 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan avukatlık büroları da 01.01.2025 tarihinden itibaren iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi hizmeti alma zorunluluğu ile karşı karşıyadır . Bu durum, birçok avukatlık bürosu için yeni bir maliyet ve operasyonel düzenleme ihtiyacı doğuracaktır. İşverenler, bünyelerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması durumunda, bu yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimleri (OSGB) veya Çalışan Sağlığı Merkezlerinden (ÇASMER) hizmet alarak yerine getirebilmektedirler . Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri ise, çalışan sayısına bakılmaksızın iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak zorundadır . Ayrıca, 50'den fazla çalışanı olan az tehlikeli işyerlerinin de aynı şekilde İSG hizmeti alması gerekmektedir . Avukatlık büroları, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi istihdam etmek yerine genellikle OSGB'lerden hizmet almayı tercih edebilirler. Bu, maliyet ve pratiklik açısından daha uygun bir çözüm olarak değerlendirilebilir.  

Çalışan sayısı 10'dan az olan avukatlık büroları için ise özel düzenlemeler bulunmaktadır. Bu bürolarda, işveren avukat veya yetkilendireceği bir vekil, bu konuda belirli eğitimleri alarak ve yapılacak sınavda başarılı olmak kaydıyla iş güvenliği uzmanının görevlerini ifa edebilecektir . Ancak, mevcut durumda avukatların girebileceği bu tür bir sınav bulunmamaktadır . İşveren veya vekilinin bu eğitimi almaması veya sınavda başarısız olması halinde, ayrıca çalışan sayısı 10'dan fazla olan avukatlık bürolarında her halükarda, bu sektörde hizmet veren kişi ya da firmalardan ücret karşılığı iş güvenliği hizmeti almak gerekmektedir . Küçük avukatlık büroları için işveren veya bir çalışanın İSG eğitimi alarak bu sorumluluğu üstlenmesi potansiyel bir maliyet tasarrufu sağlayabilir. Ancak, mevcut sınav eksikliği bu seçeneği kısıtlamaktadır. Mevzuatın bu esnekliği sunmasına rağmen , uygulamasındaki pratik engeller nedeniyle birçok küçük avukatlık bürosu da dışarıdan hizmet almak zorunda kalacaktır. Bu durum, hukuk camiası ve ilgili bakanlıklar arasında koordinasyon ve çözüm gerektiren bir konudur. Avukatlara yönelik özel İSG eğitim programları ve sınavları düzenlenebilir.  

Belirtilen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olan işverenler, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini bizzat kendileri üstlenebilirler . Bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlayan 50'den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya vekilleri, işe giriş ve periyodik muayeneler hariç olmak üzere iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütebilirler . İşveren veya vekili, açık öğretim sistemi, uzaktan veya yüz yüze olarak tercih edilebilecek 2 günlük bir eğitim ile kendi işyerindeki iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini bizzat üstlenebilir . Çalışanların sağlık muayenelerine ilişkin hizmetler ise kamu sağlık hizmeti sunucuları, aile hekimleri veya Çalışan Sağlığı Merkezlerinden (ÇASMER) alınabilir . İşverenlerin İSG hizmetlerini kendilerinin üstlenmesi için sunulan bu imkanlar, özellikle küçük ölçekli avukatlık büroları için önemli bir alternatif olabilir. Ancak, bu eğitimlerin içeriği ve pratik uygulanabilirliği önem taşımaktadır.  

İSG Mevzuatına Aykırılığın Hukuki Sonuçları ve Cezai Yaptırımlar

2025 yılı itibarıyla, 50'den az sayıda çalışanı olan ve az tehlikeli sınıftaki işyerlerinde iş güvenliği uzmanı görevlendirmemenin idari para cezası, her ay için 88.663 TL olarak belirlenmiştir . Aynı şekilde, işyeri hekimi görevlendirmemenin cezası da aylık 88.663 TL'dir . Mevzuata aykırılığın devam etmesi halinde, belirtilen bu cezalar her ay için ayrı ayrı uygulanabilecektir . Bu yüksek para cezaları, avukatlık bürolarının iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerine uymasının ne kadar kritik olduğunu açıkça göstermektedir. Yasal zorunluluğun yanı sıra, bu maddi yaptırımlar, avukatların hem kendi bürolarının hem de müvekkillerinin çıkarlarını korumak adına İSG konusuna ciddiyetle yaklaşmalarını gerektirmektedir. Cezaların aylık olarak uygulanabilmesi, sürekli bir uyum ve takip gerektirdiğini vurgulamaktadır.  

Sadece iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirmemek değil, diğer iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerine uyulmaması durumunda da çeşitli idari para cezaları uygulanmaktadır . Örneğin, gerekli araç ve gereçleri sağlamamak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütenler arasında koordinasyonu sağlamamak, mevzuata uygun olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmemek ve çalışanları iş sağlığı ve güvenliği riskleri hakkında bilgilendirmemek gibi durumlarda da cezai yaptırımlar söz konusu olmaktadır . İlgili mevzuata göre, gerekli araç ve gereçleri sağlamamanın cezası 26.557 TL, İSG hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamamanın cezası 26.557 TL, mevzuata uygun bildirilen tedbirleri yerine getirmemenin cezası 17.686 TL ve İSG riskleri hakkında bilgilendirme yapmamanın cezası ise 26.557 TL olarak belirlenmiştir . Sadece uzman ve hekim görevlendirmemek değil, diğer İSG önlemlerini almamanın da ciddi mali sonuçları bulunmaktadır. Bu nedenle, avukatlık bürolarının kapsamlı bir İSG uyum planı oluşturması büyük önem taşımaktadır.  

İş kazaları ve meslek hastalıkları meydana geldiğinde, işverenlerin hukuki, cezai ve idari sorumlulukları bulunmaktadır . Aynı zamanda, iş güvenliği uzmanlarının da görevlerini tam olarak yerine getirmemeleri halinde iş kazalarından doğan hukuki ve cezai sorumlulukları söz konusu olabilir . İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tespit ettikleri eksiklikleri ve alınması gereken önlemleri onaylı deftere yazmakla yükümlüdürler . İşverenin işçiyi gözetme borcu ve bazı durumlarda kusursuz sorumluluk ilkesi de iş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda ortaya çıkan hukuki süreçlerde önemli rol oynamaktadır . İş kazalarında kusurun tespiti ve illiyet bağının kurulması, sorumluluğun belirlenmesinde kritik öneme sahiptir . İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda zarar gören çalışanlar veya hayatını kaybedenlerin yakınları tarafından maddi ve manevi tazminat davaları açılabilir, ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) da işverene rücu davaları açabilmektedir . Avukatlar, hem kendi bürolarındaki İSG ihlallerinden kaynaklanabilecek davalarla karşılaşabilirler hem de müvekkillerine bu konularda danışmanlık yaparken işverenlerin ve İSG uzmanlarının potansiyel sorumluluklarını dikkate almak zorundadırlar. İş kazaları ve meslek hastalıkları sadece çalışanları değil, işverenleri ve İSG profesyonellerini de hukuki süreçlere dahil edebilmektedir. Avukatların bu karmaşık alanda bilgi sahibi olması, müvekkillerine doğru hukuki rehberlik sunmaları açısından hayati önem taşımaktadır. Yeni İSG mevzuatı, işverenlerin yükümlülüklerini daha da detaylandırmış ve iş kazaları durumunda sorumluluklarını artırmıştır . Bu durum, iş hukuku alanında uzmanlaşan avukatlar için önemli bir çalışma alanı yaratmaktadır.  

Aşağıdaki tablo, 2025 yılı için 50'den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en sık karşılaşılabilecek İSG ihlalleri ve bunlara ilişkin idari para cezalarını özetlemektedir:

hukukisg.com Ne Sağlar?

hukukisg.com, Hukuk Eğitim ve Azim OSGB işbirliğiyle avukatlara özel olarak hazırlanmış bir iş sağlığı ve güvenliği (İSG) hizmet platformudur . Bu platform, avukatların İSG hizmetlerini uygun fiyatlı, hızlı ve etkili bir şekilde alabilecekleri güvenilir bir kaynak olmayı hedeflemektedir . Şu anda sadece İstanbul ve Kocaeli illerindeki avukatlara hizmet vermekte olup, yakın zamanda tüm Türkiye'deki avukatlara hizmet verebilecek şekilde geliştirilecektir . hukukisg.com, avukatlık mesleğinin özel ihtiyaçlarını anlayan ve onlara yönelik çözümler sunan bir platform olarak öne çıkmaktadır.  

hukukisg.com tarafından sunulan başlıca hizmetler şunlardır: iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alınması gereken tedbirler konusunda işverene yazılı olarak rehberlik etmek; işyerinde meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan olayların nedenlerini araştırmak ve işverene önerilerde bulunmak; çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenleyerek işverenin onayına sunmak ve uygulanmasını kontrol etmek; risk değerlendirmesi yapmak amacıyla risk değerlendirme ekibi kurarak ilgili çalışanların uygulamaya katılmasını sağlamak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini yapmak; işyerinde İSG mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek; personelin İSG kurallarına uyumunu gözetmek ve uygun kişisel koruyucuların kullanılmasını sağlamak; İSG eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak, eğitimleri düzenlemek ve kontrol etmek; işe alınan personelin gerekli belgelerinin (zimmet, kişisel koruyucu kullanma taahhütnamesi vb.) düzenlenmesi; çalışanların işe giriş muayenelerini yaparak çalışabileceklerine dair rapor düzenlemek; hijyen eğitimlerinin verilmesi ve çalışanların muayenelerinin yapılarak reçetelerinin yazılması . hukukisg.com, bir avukatlık bürosunun ihtiyaç duyabileceği temel İSG hizmetlerinin tamamını sunmaktadır. Bu, avukatların farklı kaynaklardan hizmet almak yerine tek bir platform üzerinden tüm gereksinimlerini karşılayabilmeleri anlamına gelir.  

hukukisg.com'un avukatlar için sunduğu avantajlar arasında uygun fiyatlı hizmetler, hızlı ve etkili çözümler, avukatlık mesleğine özel olarak tasarlanmış olması ve güvenilir bir iş ortağı olması sayılabilir . hukukisg.com gibi platformlar, özellikle İSG konusunda uzmanlığı olmayan avukatlar için uyum sürecini kolaylaştıracak ve maliyetleri düşürecek önemli bir kaynak olabilir.  

Sonuç ve Değerlendirme: Avukatlar İçin İSG'nin Önemi ve hukukisg.com'un Rolü

2025 yılı itibarıyla yürürlüğe giren yeni iş sağlığı ve güvenliği zorunlulukları, avukatlık büroları için önemli değişiklikler getirmekte ve uyum sağlanması gereken yeni bir dönemi başlatmaktadır. Bu sürecin maliyet, zaman ve operasyonel açıdan çeşitli etkileri olacaktır. Avukatların bu yeni yasal düzenlemelere hızlı ve etkili bir şekilde uyum sağlamaları, hem yasal yaptırımlardan kaçınmaları hem de çalışanlarının sağlığını ve güvenliğini korumaları açısından kritik öneme sahiptir.

Avukatların iş sağlığı ve güvenliği konusundaki farkındalıkları ve rolleri sadece kendi bürolarındaki yükümlülüklerle sınırlı değildir. Aynı zamanda, müvekkillerine İSG konularında hukuki danışmanlık sağlama görevleri de bulunmaktadır. İş kazaları, meslek hastalıkları ve İSG mevzuatı ihlallerinden kaynaklanan hukuki süreçlerde avukatların önemi büyüktür. Avukatlar, sadece kendi bürolarının değil, aynı zamanda müvekkillerinin de İSG mevzuatına uyum sağlaması konusunda önemli bir rol oynamaktadırlar. Bu nedenle, İSG konusundaki bilgi birikimlerini artırmaları ve güncel gelişmeleri yakından takip etmeleri gerekmektedir.

hukukisg.com gibi özel İSG hizmet platformlarının varlığı, avukatların uyum sürecini kolaylaştırmada ve maliyetleri düşürmede önemli bir rol oynamaktadır. Bu tür platformlar, avukatların temel İSG gereksinimlerini karşılamalarına yardımcı olarak, onların asıl uzmanlık alanlarına odaklanmalarını sağlayabilir. Bu durum, hem avukatlık bürolarının verimliliğini artırır hem de genel olarak iş sağlığı ve güvenliği standartlarının yükselmesine katkıda bulunur.